آموزش پلاک خوانی موتور : IM روی پلاک موتور چیست؟

الکتروموتور یکی از اولین و مهم ترین تجهیزاتی است که هر برقکار باید به خوبی بشناسد و بتواند ویژگی‌ های آن را استخراج کند. شناسنامه هر موتور پلاک آن است، که تمام داده‌ های مهم موتور را فهرست می کند. یکی از این داده ها موقعیت و شرایط مناسب برای نصب موتور را مشخص می کند. دانستن این اطلاعات می تواند برای به دست آوردن عملکرد با کیفیت و رسیدن به بازده حداکثر موتور موثر باشد. پس در پلاک خوانی موتور یکی از پارامترهایی که به آن بر می‌ خوریم، IM روی پلاک موتور خواهد بود.

در این مقاله به بررسی این پارامتر در فرایند پلاک خوانی موتور می پردازیم.

استانداردهای نصب موتور و کد IM روی پلاک موتور

طراحی اکثر موتور ها به گونه‌ ای است که معمولاً می‌ توان آن ها را در بسیاری از موقعیت‌ های نصب بکار گرفت. با این حال، توجه به نحوه نصب موتور می‌ تواند در انتخاب صحیح موتور امری تعیین کننده باشد.

اطلاعات بسیاری درباره نحوه نصب موتور، وضعیت شفت و فلنج در استانداردهای IEC60034-7 و NEMA آمده است. در این استاندارد برای نشان دادن وضعیت بهینه نصب موتور از کد هایی به نام کد IM یا International Mounting استفاده می شود. این کدها دو قسمت کد I و کد II را شامل شده و اطلاعاتی مانند:

• چگونگی نصب (افقی یا عمودی)
• نوع نصب به دیوار، سقف یا زمین
• نوع نصب (پایه یا فلنج)
• شرح نحوه نصب
• وضعیت شفت
• نوع شفت

را درباره موتور آشکار می کند. همانطور که در شکل 2 می‌ بینیم، در کد I اطلاعات چگونگی نصب (افقی یا عمودی) و نوع نصب به دیوار، سقف یا زمین مشخص شده و در کد II نوع نصب (پایه یا فلنج)، شرح نحوه نصب، وضعیت شفت و نوع شفت در غالب اعداد مشخص می‌ شوند.

شکل 1- توصیف کد IM

کد I در IM پلاک موتور

X: چگونگی نصب موتور (افقی- عمودی)

دو حرف V و B در این قسمت، نشان دهنده شیوه نصب موتور هستند. حرف V حالت عمودی و حرف B حالت افقی را نشان می‌ دهند.

شکل 2 حالت ‌های ممکن برای حرف V و شکل 3 حالت‌ های ممکن برای حرف  B را نمایش می ‌دهند.

شکل 2- چگونگی نصب (حالت عمودی یا Vertical)

شکل 3- چگونگی نصب (حالت افقی)

K: نوع نصب موتور به دیوار، سقف یا زمین

یک الکتروموتور را بسته به نوع کاربرد می‌ توان به دیوار، سقف یا زمین (یا به طور معادل دیواره، سقف یا کف تاسیسات) نصب کرد. این ویژگی و موقعیت نصب در کد IM همراه با حرف قبل از آن مشخص می‌ شود.

B3:  نصب افقی با استفاده از پایه به زمین.

B5: نصب افقی با استفاده از فلنج تخت به دیوار.

B6: نصب افقی با استفاده از پایه به دیوار چپ.

B7: نصب افقی با استفاده از پایه به دیوار راست.

B8: نصب افقی با استفاده از پایه به سقف.

B14: نصب افقی با استفاده از فلنج مخروطی به دیوار.

B34: نصب افقی با استفاده از پایه و فلنج مخروطی به دیوار و زمین.

B35: نصب افقی با استفاده از پایه و فلنج تخت به دیوار و زمین.

V1: نصب عمودی با استفاده از فلنج تخت به زمین.

V3: نصب عمودی با استفاده از فلنج تخت به سقف.

V5: نصب عمودی با استفاده از پایه به دیوار و سر پایین.

V6: نصب عمودی با استفاده از پایه به دیوار و سر بالا.

V15: نصب عمودی با استفاده از فلنج تخت به دیوار و زمین سر پایین.

V18: نصب عمودی با استفاده از فلنج مخروطی به زمین.

V19: نصب عمودی با استفاده از فلنج مخروطی به سقف.

کد II در IM پلاک موتور

Y: نوع نصب موتور (پایه یا فلنج)

موتور معمولا توسط پایه یا فلنج به سقف، دیوار یا زمین متصل می‌ شود. نوع اتصال موتور در قالب یک عدد در این قسمت مشخص می‌ شود. در این قسمت 3 عدد 1، 2 و 3  قرار گرفته و به ترتیب نصب موتور روی پایه، روی پایه و فلنج همزمان و یا روی فلنج را نشان می دهد.

Z: شرح نحوه نصب موتور

نصب موتور با استفاده از فلنج تخت یا مخروطی اطلاعاتی است که در این جایگاه مشخص می شود. این جایگاه ارقام 0، 1 و 6 را به ترتیب برای استفاده از فلنج تخت، فلنج مخروطی و پایه و یا فلنج مخروطی به تنهایی در خود خواهد داشت.

T: وضعیت شفت موتور

شفت موتور بسته به نحوه نصب موتور حالت های افقی، عمودی رو به بالا و عمودی رو به پایین را خواهد داشت.

R: نوع شفت موتور

چهار رقم 1، 2، 3 و 9 به عنوان رقم چهارم در کد II به ترتیب مبین نوع شفت استاندارد، استفاده از شفت دوم، استفاده از شفت مخروطی و یا استفاده از شفت های خاص است.

برای نمایش هر چه بهتر این موضوع فرض می‌ کنیم موتور ما شفتی استاندارد دارد، یعنی رقم چهارم کد II برابر 1 است.

حالت‌ های مختلف این کد را  در جدول زیر آورده ایم.

Code II:  IM    Y Z T 1

در پلاک خوانی موتور ، برای مثال موتور هایی را در نظر بگیرید که در این جدول با کد IM B35 (پلاک شکل 4) و IM 1001 (پلاک شکل 5) نشان داده می شود. موتور با پلاک IM B35 دارای فلنج تخت است و روی پایه و فلنج به صورت افقی نصب می شود. موتور با پلاک IM 1001 دارای فلنج تخت است و روی پایه به صورت افقی نصب می شود.

شکل 4- پلاک IM موتور

شکل 5- کد IM پلاک موتور

چند مثال کاربردی

در یک یونیت هیدرولیک برای به حرکت درآوردن روغن به یک موتور الکتریکی نیاز داریم. می توانیم با توجه به استانداردهای نصب و شرایط یونیت بهترین موتور را انتخاب کنیم (شکل 6).

شکل 6- یونیت هیدرولیک. موتور در این یونیت به صورت عمود متصل شده که بیانگر اهمیت استانداردهای IM موتور است.

شکل 7 مثال دیگری از اهمیت توجه به استاندارد IM است، در این مثال اگر به IM دقت نکنیم ضرر های زیادی را متحمل خواهیم شد.

شکل 7- الکتروموتور و اتصال عمود آن به کف

جمع بندی

بنابراین با علم به این استانداردها می توان از موتور در بهترین موقعیت ممکن بهره برد. توجه به این نکات می تواند در میزان بهره‌ وری تجهیز موثر باشد.

آنچه مطالعه کردید یکی از اطلاعاتی است که در پلاک خوانی موتور با آن روبرو خواهید شد.

در دوره برقکار صنعتی ماهر سایر پارامترهای موجود در پلاک موتور را بررسی کرده ایم. با ما همراه باشید تا با علم به این جزئیات و استفاده از آن بهترین نتایج را در صنعت به دست آورید.

منبع: آکادمی ماهر