درجه حفاظت یا IP چیست؟
یک پروژه کَف‌کِش برای طراحی و اجرا به ماهر سپرده شده است. می‌خواهیم برای این پروژه، موتور انتخاب کنیم. الکتروموتور انتخابی ما برای کف‌کش، علاوه بر سایز و رِنج مناسب، باید در برابر نفوذ آب هم مقاوم باشد. برای انتخاب صحیح موتور بر اساس میزان نفوذپذیری آب، باید به درجه حفاظت IP در پلاک موتور توجه کنید. آیا انتخاب موتور در شرایط خاص (وجود رطوبت و گرد و غبار) و پلاک‌خوانی آن برای شما هم یک چالش است؟ در این مقاله، پارامتر نفوذپذیری تجهیزات در برابر مایعات و جامدات را بررسی می‌کنیم.
فهرست مطالب
پلاک‌خوانی تجهیزات
پلاک تجهیز، شناسنامه آن است. با شناختن تک‌تک پارامترهای پلاک، می‌توانیم ویژگی‌های مختلف تجهیز را به‌خوبی بشناسیم. مشخصات همه تجهیزات الکتریکی مانند کنتاکتور، کلید مینیاتوری و … در پلاک آن‌ها قابل مشاهده است. وقتی می‌خواهیم تجهیز انتخاب کنیم، باید به اولین مرجع شناسایی آن یعنی پلاک مراجعه کنیم. بنابراین آشنایی با پارامترهای پلاک تجهیزات، در انتخاب صحیح، تاثیر زیادی دارد. IP یکی از پارامترهای یک پلاک و موضوع اصلی این مقاله است.
اگر با کنتاکتورها و کلیدهای مینیاتوری آشنا نیستید، مقاله‌های کنتاکتور چیست و کلید مینیاتوری چیست را بخوانید. در ادامه، ابتدا پلاک‌خوانی یکی از تجهیزات پرکاربرد صنعت، یعنی موتور را بررسی می‌کنیم.
پلاک‌خوانی موتور
در مقاله «الکتروموتور و چالش‌های آن»، پلاک‌خوانی موتور را به‌عنوان یکی از چالش‌های آن معرفی کردیم. پارامترهای پلاک موتور، ویژگی‌های آن را مشخص می‌کند. ویژگی‌هایی مثل موارد زیر روی پلاک مشخص می‌شوند:
- ولتاژ نامی
- جریان نامی
- توان
- سیکل کاری
- فریم‌سایز
- IM
- IC
- مشخصات سازنده
اگر با الکتروموتور آشنا نیستید، مقاله «الکتروموتور و اجزای آن» را بخوانید.
همان‌طور که گفتیم، پلاک‌خوانی یکی از چالش‌های مهم انتخاب و خرید موتور است. برای حل بهتر این مسئله، در ادامه یکی از مهم‌ترین پارامترهای پلاک یعنی IP را توصیف می‌کنیم.
پیشنهاد نویسنده
پارامترهای دیوتی سایکل، فریم‌سایز، IM ،IC را در مقاله‌های زیر بخوانید:
آموزش پلاک خوانی؛ دیوتی سایکل یا رژیم کاری موتور
آموزش پلاک خوانی؛ فریم سایز موتور
تعریف درجه حفاظت یا IP
IP مخفف عبارت International Protection یا Ingress protection است که به آن درجه حفاظت یا عدم نفوذپذیری هم می‌گویند. IP یک عدد دو رقمی است که میزان نفوذپذیری جامدات و مایعات به داخل تجهیز را نشان می‌دهد.
نکته: A یا رقم اولِ IP (از سمت چپ)، اعداد ۰ تا ۶ و B یا رقم دومِ آن، اعداد ۰ تا ۸ را اختیار می‌کند.
ممکن است بپرسید، وقتی می‌گوییم موتوری با IP 55 داریم، یعنی موتور ما تا چه اندازه در برابر نفوذ مایعات و جامدات مقاوم است؟ به جدول ۱ نگاه کنید. در این جدول، مفهوم ارقامِ IP را می‌بینید.
رقم اول (A) |
میزان حفاظت در برابر جامدات |
رقم دوم (B) |
میزان حفاظت در برابر مایعات |
|---|---|---|---|
|
۰
|
هیچ حفاظتی ندارد.
|
۰
|
هیچ حفاظتی ندارد.
|
|
۱
|
حفاظت در برابر اجسام بالای ۵۰ میلی‌متر
|
۱
|
حفاظت در برابر پاشش قطرات عمودی آب
|
|
۲
|
حفاظت در برابر اجسام بالای ۱۲ میلی‌متر
|
۲
|
حفاظت در برابر پاشش آب با زاویه ۱۵ درجه
|
|
۳
|
حفاظت در برابر اجسام بالای ۲/۵ میلی‌متر
|
۳
|
حفاظت در برابر پاشش آب با زاویه ۶۰ درجه
|
|
۴
|
حفاظت در برابر اجسام بالای ۱ میلی‌متر
|
۴
|
حفاظت در برابر پاشش قطره‌های آب از هر جهت
|
|
۵
|
حفاظت در برابر گرد و غبار
|
۵
|
حفاظت در برابر پاشش قطره‌های پرفشار آب از هر جهت
|
|
۶
|
حفاظت شدید در برابر گرد و غبار
|
۶
|
حفاظت در برابر پاشش حجم زیاد آب از هر جهت
|
|
|
|
۷
|
حفاظت در برابر غوطه‌ور شدن در آب در عمق ۱ متر
|
|
|
|
۸
|
حفاظت در برابر غوطه‌ور شدن در آب در عمق زیاد
|
طبق جدول ۱، موتور با IP 55، موتوری است که در برابر نفوذ گرد و غبار مقاوم است. از طرفی، قطره‌های آب در اثر پاشش پرفشار از همه جهت‌ها، به موتور نفوذ نمی‌کنند.
نتیجه: با توجه به تعریف IP و جدول ۱، برای کف‌کش پروژه ماهر، موتوری با IP 68 انتخاب مناسبی خواهد بود.
برای درک بهتر مفهوم IP، ویدیوی زیر را ببینید.
دو مثال از درجه حفاظت IP
میزان نفوذپذیری مایعات و جامدات در تجهیزات صنعتی مانند موتور و تجهیزات غیرصنعتی مانند موبایل با IP مشخص می‌شوند.
IP در موتور
پلاک موتور شکل ۳ را ببینید. درجه حفاظت IP این موتور ۶۵ است. یعنی این موتور در برابر نفوذ گرد و غبار کاملاً مقاوم است و قطره‌های آب در اثر پاشش پرفشار از همه جهت‌ها، به موتور نفوذ نمی‌کنند.
IP در موبایل
ممکن است IP را درباره گوشی‌های موبایل هم شنیده باشید. بله، این IP دقیقاً همان میزان نفوذپذیری در برابر جامدات و مایعات است. شنیده‌اید که می‌گویند IP گوشی‌های iphone 13 یا galaxy S23 عدد ۶۸ است؟ این یعنی این گوشی‌ها کاملا در برابر نفوذ گرد و غبار مقاوم‌اند و در برابر غوطه‌وری تا عمق زیاد در آب هم مقاوم هستند.
جمع بندی
- یکی از ویژگی‌هایی که در انتخاب تجهیزات صنعتی باید در نظر داشته باشیم، میزان نفوذپذیری در برابر مایعات و جامدات است.
- نفوذپذیری در برابر مایعات و جامدات با IP نمایش داده می‌شود.
- IP یک عدد دو رقمی است.
همه پارامترهای پلاک‌خوانی موتور را در دوره آموزش برق صنعتی ماهر بررسی کرده‌ایم.
سوال: می‌خواهیم از تابلویی در فضای آزاد بهره‌برداری کنیم. با توجه به این که تابلو باید از تجهیزات داخل خود در برابر نفوذ آب و جامدات جلوگیری کند، به نظر شما چه IP برای این تابلو مناسب است؟ نظر خود را در کامنت‌ها بنویسید.
سوالات متداول
۱. IP روی پلاک یعنی چه؟
IP مخفف عبارت International Protection یا Ingress Protection است که به آن درجه حفاظت یا عدم نفوذپذیری هم می‌گویند. این پارامتر میزان نفوذپذیری تجهیز در برابر جامدات و مایعات را نشان می‌دهد.
۲. IP68 یعنی چه؟
تجهیزی که روی آن نوشته شده است IP68، بالاترین حفاظت را در برابر نفوذ مایعات و جامدات دارد. این تجهیز در برابر نفوذ گرد و غبار کاملاً مقاوم است. از طرفی، اگر این تجهیز در آب با عمق زیاد غوطه‌ور شود، آب به آن نفوذ نمی‌کند.
دیدگاهتان را بنویسید